Instytut Zootechniki – Państwowy Instytut Badawczy został utworzony dnia 1 kwietnia 1950 roku. Jako jedna z największych jednostek naukowych o zasięgu ogólnokrajowym, realizuje politykę Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi w zakresie produkcji zwierzęcej i kształtowania środowiska rolniczego. Działalność ta ukierunkowana jest zarówno na bieżące i perspektywiczne potrzeby produkcji bezpiecznej i wysokiej jakości żywności w warunkach przyjaznych dla zwierząt i środowiska, ale także wykorzystanie zwierząt gospodarskich dla celów biomedycznych. Instytut posiada status Państwowego Instytutu Badawczego od 23 listopada 2006 roku.

Instytut Zootechniki PIB realizuje zlecone przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi zadania ustawowo określone w przepisach o organizacji hodowli i rozrodzie zwierząt gospodarskich, o paszach oraz w przepisach Rozporządzenia PE I Rady (UE) 2016/1012 w sprawie hodowli zwierząt. Pracownicy naukowi Instytutu realizowali w latach 2006–2010 program wieloletni pn. „Biologiczne, środowiskowe i technologiczne uwarunkowania rozwoju produkcji zwierzęcej”, w latach 2011–2015 oraz 2016–2020 kolejne dwa programy pod tym samym tytułem „Ochrona i zarządzanie krajowymi zasobami genetycznymi zwierząt gospodarskich w warunkach zrównoważonego użytkowania”, powierzone przez Radę Ministrów. Program wieloletni obejmował działania dotyczące funkcjonowania hodowli i produkcji zwierzęcej, zdolnej do konkurowania na rynku europejskim i opierał się na najnowszych osiągnięciach nauki polskiej i światowej w dziedzinie hodowli i produkcji zwierzęcej. Celem jego było zapewnienie postępu biologicznego hodowli zwierząt gospodarskich przy zachowaniu bogatej bioróżnorodności zwierząt, z uwzględnieniem biotechnologicznych, technologicznych i środowiskowych uwarunkowań produkcji.

Zgodnie z decyzją Ministra Edukacji i Nauki, Instytut Zootechniki PIB otrzymał najwyższą kategorię naukową, kategorię A+, przyznaną na lata 2022–2025, w obrębie dyscypliny Zootechnika i rybactwo. Oznacza to, że poziom badawczo-naukowy IZ został uznany za wiodący w skali kraju.

Instytut dysponuje uprawnieniami do nadawania stopnia doktora i doktora habilitowanego nauk rolniczych w dyscyplinie zootechnika i rybactwo. Współpracuje z wieloma partnerami krajowymi i zagranicznymi zarówno w formule projektowej, jak i w ramach innych form kooperacji.